Bi-seksualiteit en Pan-seksualiteit

Praten over genderidentiteit en seksuele geaardheid is niet alleen complex, maar ook fascinerend. In een tijdperk van openheid, definitie en acceptatie van het scala aan bestaande mogelijkheden, rijzen er nog steeds vragen ten aanzien van de interpretatie. Het is daarom belangrijk enkele begrippen te verduidelijken. Wat is biseksualiteit en panseksualiteit? Waarin verschillen ze? Wat hebben ze gemeen? Op dit alles gaan we hier een antwoord geven.

De lijst met seksuele geaardheden is enorm en complex. In de eerste plaats omdat mensen zich niet altijd exclusief identificeren als man of vrouw, waardoor gender geen binaire kwestie van man of vrouw is. Buiten het cisgender-concept – mensen die zich identificeren met het biologische geslacht waarmee ze zijn geboren – is er een breed niet-binair spectrum van mensen die zich met beide geslachten identificeren, of die zich met geen van beide identificeren, of mensen met genderdiversiteit, en nog vele andere identiteiten… want hier houdt het niet op. Tegenwoordig wordt het geslacht bepaald door het innerlijke gevoel dat iemand heeft over wie hij of zij is, en niet door de geslachtsdelen waarmee hij of zij is geboren.

Aan deze eerste identiteitskwestie wordt vervolgens seksuele geaardheid toegevoegd, dat wil zeggen het geslacht of de geslachten waartoe we ons aangetrokken voelen. En dan zijn er nog de verschillende interpretaties van elk van de begrippen. Bijvoorbeeld, voor veel mensen betekent biseksualiteit een vaag leuk vinden van mensen van hetzelfde geslacht en van een ander geslacht, maar voor vele anderen heeft de term betrekking op de aantrekkingskracht tot meer dan één geslacht (en er kunnen er meerdere zijn) en voor weer anderen betekent het nog steeds alleen dat iemand houdt van mannen en vrouwen.

Aanvankelijk identificeerde biseksualiteit alleen zowel mannen als vrouwen die relaties hadden met mensen van het andere geslacht én met mensen van hetzelfde geslacht. Met de verbreding van het genderidentiteits-spectrum en de erkenning van verschillende seksuele geaardheden, gaat de term daarom verder dan zijn ‘klassieke’ definitie: de term biseksueel kan een persoon identificeren die zich aangetrokken voelt tot transgender, niet-binaire mensen of een andere genderidentiteit, die niet betrekking heeft op cisgender.

We zijn amper begonnen en het is nu al duidelijk dat het onderwerp complex is en er niet altijd overeenstemming is, zelfs niet wat betreft de definities.

Biseksualiteit versus panseksualiteit

Laten we beginnen met de eenvoudigste. Bi betekent twee en pan betekent alles. Een onderscheid dat niets zegt over termen, maar wel helpt om betekenissen te verduidelijken. Een biseksueel persoon, ongeacht zijn of haar geslacht, is iemand die zich aangetrokken voelt tot meer dan één geslacht, dat wil zeggen dat hij of zij zich voelt aangetrokken tot meerdere geslachten, maar niet tot alle geslachten. Anderzijds is een persoon die zichzelf definieert als panseksueel iemand die zich voelt aangetrokken tot alle geslachten, zonder uitzondering, oftewel, hij of zij voelt zich aangetrokken tot mensen, ongeacht hun geslacht, en beperkt zijn of haar romantische of seksuele relaties niet op basis van het geslacht van zijn of haar partner.

Omdat het al verschillende geslachten omvat, zou de term biseksualiteit kunnen volstaan en panseksualiteit in zich opnemen. Maar veel mensen, inclusief biseksuelen, geven de voorkeur aan de term panseksueel, aangezien het voorvoegsel bi, volgens sommige interpretaties, niet alomvattend is en lijkt te verwijzen naar het binaire concept, dat alleen op twee geslachten, vrouwelijk en mannelijk, betrekking heeft, en daarmee alle gevallen van transgender, waarvan wordt gezegd dat ze niet-binair zijn.

De eerste conclusie die we moeten trekken is dat er een reden is voor elk begrip en dat biseksualiteit niet per definitie niet-binaire mensen uitsluit. Ook omdat we kunnen praten over de biseksuele geaardheid van een persoon, die zich bijvoorbeeld niet identificeert met het mannelijke of vrouwelijke geslacht.

Kortom, als je je aangetrokken voelt tot mensen, ongeacht hun geslacht, kun je ervan uitgaan dat je panseksueel bent. Als je je niet aangetrokken voelt tot slechts één enkel geslacht, maar je voelt je niet tot hen allemaal aangetrokken, dan kun je ervan uitgaan dat je bi bent.

Een gender waar je voorkeur naar uitgaat

Biseksueel of panseksueel zijn betekent niet dat je even vaak betrokken bent bij elk van de geslachten waartoe je je aangetrokken voelt. Iemand kan biseksueel of panseksueel zijn, maar wel een duidelijke voorkeur hebben voor een bepaald geslacht. Een biseksuele vrouw kan bijvoorbeeld een voorkeur hebben voor mannen, of een panseksueel persoon kan de voorkeur geven aan relaties met vrouwen, zonder dat dit hun geaardheid verstoort of verandert.

Seks en liefde

Seks en liefde kunnen het nog wat ingewikkelder maken. We voelen ons misschien seksueel gezien meer aangetrokken tot een of meerdere geslachten, waarmee we meer plezier en bevrediging krijgen, maar we worden alleen verliefd op een bepaald geslacht. Uit dit onderscheid tussen soorten van betrokkenheid worden veel andere termen afgeleid, zoals bio-romantisch, homo-romantisch of pan-romantisch (we houden het bij deze drie) en die dienen om het type affectieve en sentimentele gerichtheid te definiëren. De eerste slaagt erin om romantische relaties aan te gaan met mensen van verschillende geslachten, de tweede alleen met mensen van hetzelfde geslacht, en de pan-romantische met mensen van alle geslachten.

Seksuele gerichtheid wordt niet gedefinieerd aan de hand van de partner die je hebt

De samenleving – of familie en vrienden – kan in de war raken en het idee krijgen dat, als iemand een relatie heeft met een persoon van hetzelfde geslacht, hij of zij homoseksueel is, of als hij of zij daarentegen met iemand van een ander geslacht uitgaat, hij of zij heteroseksueel is. Maar dit geldt alleen in het geval van cisgender mensen, wiens seksuele geaardheid uitsluitend homo- of heteroseksueel is. In alle andere gevallen, en dat zijn er talloze, definieert de partnerkeuze niet de seksuele geaardheid. Zo kan ook worden gesteld dat de seksuele geaardheid van elk niet wordt bepaald door het geslacht van de partners, maar door elk van henzelf, afhankelijk van het soort aantrekkingskracht dat men voelt.

Waarom etiketten?

In totale vrijheid en in een op integratie gerichte en onbevooroordeelde wereld zou het niet nodig moeten zijn om mensen een etiket op te plakken op basis van geslacht of seksuele geaardheid. We voelen echter allemaal de behoefte om onszelf te begrijpen en te accepteren, en daarom zoeken we naar definities, referenties, mensen met wie we ons identificeren en uiteindelijk gaan we zelf op zoek naar ‘namen’ die voor ons spreken. Op dit gebied hangt alles af van je gevoel van persoonlijke identiteit en het soort mensen tot wie je je aangetrokken voelt, en het hangt allemaal alleen af van persoonlijke voorkeuren.

Dus moet iedereen zich identificeren met de definitie die het beste past bij zijn of haar waarheid en waarbij hij of zij zich het prettigst voelt. Misschien zie jij geen onderscheid tussen biseksualiteit en panseksualiteit, of je ziet precies waardoor ze worden onderscheiden en kies je er een. De begrippen zelf zijn onderhevig aan diverse en voortdurend veranderende interpretaties, dus maak je niet al te veel zorgen over de namen en over het bij de een of de ander horen.

Waar het écht om gaat is dat je je identiteit vindt en daaraan trouw bent, liefhebt en bemind wordt, respecteert en gerespecteerd wordt, ongeacht of dit gebeurt onder de biseksuele, panseksuele, queer, diverse of andere ‘paraplu’.